Zostań wolontariuszem

        
        W marcu została przekazana do Senatu ustawa z 26 marca 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Ustawa ta ma wprowadzić zupełnie nowe regulacje dotyczące statusu prawnego wolontariuszy.

        

        Jedynym warunkiem wymaganym od wolontariusza do wykonywania świadczeń będzie posiadanie kwalifikacji i spełnianie wymagań odpowiednich do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, o ile obowiązek posiadania danych kwalifikacji i spełniania danych wymagań będzie wynikał z odrębnych przepisów.
        Ustawa wprowadza definicję wolontariusza. Wolontariusz jest osobą, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Wolontariusze będą mogli wykonywać świadczenia na rzecz:

• organizacji pozarządowych,
• stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,
• organów administracji publicznej - z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
• jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy - z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej,
• osób prawnych i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów o stosunku panstwa do Kościoła katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej, o stosunku państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach sumienia i wyznania w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności pożytku publicznego - pod warunkiem, że ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego.

       
         Zakres, sposób i czas wykonywania przez wolontariusza świadczeń mają określać wspólnie w porozumieniu angażujący wolontariusza i wolontariusz. Jeśli porozumienie będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni, angażujący wolontariusza będzie zobowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia tylko wtedy, gdy wolontariusz zażąda takiego potwierdzenia. Bezwzględny obowiązek sporządzenia porozumienia na piśmie powstanie wówczas, gdy świadczenie wolontariusza będzie wykonywane przez okres dłuższy niż 30 dni.
        

        
       Stosunek prawny łączący korzystających ze świadczeń wolontariusza z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy. Dlatego katalog ich podstawowych obowiązków wobec wolontariusza może wynikać jedynie z ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Przepisy tej ustawy określają zakres stosowania do wolontariuszy przepisów Kodeksu pracy. Szczegółowy katalog obowiązków wobec wolontariusza może zostać określony w odniesieniu do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
        W dużej mierze od woli stron i ich ustaleń zależeć będzie z jednej strony zakres uprawnień przysługujących wolontariuszowi, z drugiej zaś zakres obowiązków ciążących na korzystającym ze świadczeń wolontariusza. Przy ustaleniu tego zakresu powinien być brany pod uwagę przede wszystkim szczególny charakter pracy wolontariusza.
        Korzystający ze świadczeń wolontariusza będzie zobowiązany do zapewnienia odpowiednich środków ochrony indywidualnej uzależnionych od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem. Angażujący wolontariusza będzie miał również obowiązek informowania wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniem. Będzie również zobowiązany do pokrywania kosztów podróży służbowych i diet.
Wolontariusz będzie mógł jednak zwolnić korzystającego z jego świadczeń z tych obowiązków.

        
         Wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.
        Ubezpieczenie wolontariusza będzie zależało od woli korzystającego z jego świadczeń. Jeśli korzystający ze świadczeń wolontariusza podejmie decyzje o tym, żeby ubezpieczyć wolontariusza, będzie zobowiązany do opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie stanowiła kwota odpowiadająca najniższemu wynagrodzeniu.
        Angażujący wolontariusza będzie mógł zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli ten nie będzie objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym następuje z dniem określonym w umowie zawartej między Funduszem a angażującym wolontariusza. Ubezpieczenie to wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.

        
       Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres dłuższy niż 30 dni, będzie przysługiwało zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń na podstawie zmiany do ustawy z 27 września 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. nr 199, poz. 1674) wprowadzonej na podstawie art. 20 przepisów wprowadzających ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
        Wypadkiem uzasadniającym przyznanie świadczeń będzie zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło przy wykonywaniu przez wolontariusza świadczeń na rzecz korzystającego z nich. Wolontariuszowi, który ulegnie takiemu wypadkowi i dozna uszczerbku na zdrowiu, będzie przysługiwała renta z tytułu niezdolności do pracy lub jednorazowe odszkodowanie.
        Natomiast jeżeli wolontariusz będzie wykonywał świadczenie przez okres nie dłuższy niż 30 dni, angażujący wolontariusza zobowiązany będzie zapewnić mu ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków. Ubezpieczenie takie było praktykowane przed wprowadzeniem obecnych regulacji prawnych. Podmioty korzystające z pomocy wolontariuszy ubezpieczały ich nie tylko w związku z ryzykiem wypadku, jaki mógł się wydarzyć wolontariuszowi podczas wykonywania powierzonych mu zadań, ale również - od odpowiedzialności za szkody, jakie wolontariusz mógłby wyrządzić angażującej go organizacji.